euthyphro dilema ne demek?

Euthyphro dilemması, etik felsefesi açısından tartışmalı bir konudur. İsmi, Platon’un Euthyphron diyalogundan gelir. Dilemma, iki seçenek arasında bir tercih yapma durumunu ifade eder.

Euthyphro dilemmasında, genellikle Tanrı'nın veya Tanrıların kutsal olarak kabul edilen fiillerindeki etik durumunun sorunsalı ele alınır. Sorun şudur: Tanrı'nın özellikle iyi ya da etik olarak doğru olanı yapması mıdır, yoksa Tanrı'nın yapması gereken şey, ne yaparsa doğru ya da yanlış olmuştur?

İlk seçeneğe "ontolojik bağımsızlık", ikinci seçeneğe "ontolojik bağımlılık" denir. Yani bir değer ya da ahlak ilkeleri, Tanrı'dan önce var mıydı, yoksa Tanrı tarafından yaratılmış mıdır?

Bu bağlamda, sorun şudur: Tanrı iyi olanı yaparsa, o zaman etik ilkeler Tanrı'nın kontrolü altında değil mi? Tanrı'nın, etik değerleri belirlemesi ve bu doğrultuda hareket etmesi ile herhangi bir fiil etik olarak kabul edilebilir hale gelir mi? Eğer bu doğruysa, o zaman etik değerlerin kaynağı Tanrı değil, Tanrı'nın keyfidir.

Öte yandan, ahlaki ilkelerin Tanrı tarafından yaratıldığı varsayıldığında, Tanrı'nın hareketlerinin etik olarak doğru olmasının nedeni, etik ilkelerin Tanrı'nın doğası tarafından belirlenmesidir. Ancak bu durumda, Tanrı'nın ahlak dışı bir eylem yapması mümkün müdür? Bu, Tanrı'nın kutsallığı ya da doğası açısından sorunlu bir durum yaratabilir.

Euthyphro dilemması, tedavi edilmesi zor bir felsefi sorunsal olarak kabul edilir ve farklı disiplinlerde farklı yorumlar almıştır.